Patron

Oskar Kolberg

ur. 22 lutego 1814 w Przysusze – zm. 3 czerwca 1890 w Krakowie

Etnograf, folklorysta, kompozytor.
Uznawany powszechnie za twórcę
źródłowych podstaw współczesnych
nauk o kulturze: etnografii i etnologii,
folklorystyki, etnomuzykologii, językoznawstwa.

Henryk Oskar Kolberg urodził się 22 lutego 1814 roku w Przysusze, w powiecie opoczyńskim. W latach 1823-1830 Oskar uczęszczał do Liceum Warszawskiego. Równocześnie z edukacją w Liceum Oskar pobierał naukę gry na fortepianie. Pracując jako urzędnik w latach 1835-1836, kontynuował także studia muzyczne m.in. w Berlinie. Po powrocie do Warszawy uczył muzyki. Szczególne znaczenie mają jego mazurki i kujawiaki, nawiązujące do motywów ludowych. Z czasem Kolberg zarzucił twórczość kompozytorską i skierował swoje zainteresowania wyłącznie w stronę dokumentowania folkloru. Mieszkał w Mogilanach pod Krakowem, w Modlnicy, a od jesieni 1884 roku w Krakowie.

Do roku 1840 zgromadził kilkaset zapisów pieśni. W latach 40-tych wydał pierwsze zbiory pieśni ludowych przeznaczonych do śpiewu. Był współredaktorem Encyklopedii powszechnej S. Orgelbranda, opracował większość haseł poświęconych muzyce. W roku 1857 wydał „Pieśni ludu polskiego” zawierające ponad 400 ballad i tyleż melodii tanecznych. Za swoje wydawnictwa etnograficzne eksponowane na wystawie w Paryżu otrzymał brązowy medal. W 1865 roku ukazała się pierwsza część jego dzieła „Lud – Jego zwyczaje, sposób życia, mowa, podania, przysłowia, obrzędy, gusła, zabawy, pieśni, muzyka i tańce”. Prowadził badania etnograficzne w Wielkopolsce, na Pomorzu, w Małopolsce. Opublikował monografie: Kieleckie, Radomskie, Łęczyckie, Mazowsze, Pokucie, pierwszą część Kaliskiego i Chełmskiego. Ostatnią swoją podróż badawczą odbył w 1885 roku w Sanockie i Przemyskie.
Zmarł 3 czerwca 1890 roku, pochowany został na Cmentarzu Rakowickim w Krakowie.

Zarówno opublikowane przez Kolberga materiały etnograficzne, jak i pozostawione manuskrypty, stanowią bezcenne źródło do dziejów kultury narodowej. Opracowaniem i wydaniem tej spuścizny zajmuje się Instytut im. Oskara Kolberga w Poznaniu. W 1974 roku ustanowiono Nagrodę im. Oskara Kolberga przyznawaną twórcom ludowym, działaczom ruchu folklorystycznego oraz naukowcom.